Zullen de Slovenen lagere belastingen op salarissen zien, zoals premier Robert Golob al vele malen heeft beloofd? Minister van Financiën Klemen Boštjančič belooft dat dit tijdens dit mandaat zal gebeuren. De loonvrijstelling wordt echter bepaald door de onroerendgoedbelasting. De reden? Dat Slovenië een verzorgingsstaat blijft met publieke gezondheidszorg en onderwijs. We vergeleken de salarissen in Slovenië, Oostenrijk en Kroatië aan de hand van het voorbeeld van een afgestudeerde verpleegkundige. Wie krijgt er aan het einde van de maand meer in zijn portemonnee?
Drie afgestudeerde verpleegkundigen – in Ljubljana, Zagreb en Klagenfurt. Verschillende salarissen, voorwaarden en werktijden. De Slovenen houden netto 1.643 euro over, de Kroaten 1.840 en de Slovenen in Oostenrijk 2.402. Andreja Marolt hij oefent zijn beroep al 30 jaar uit. Hij werkt op de oogafdeling in Ljubljana, waar hij dagelijks vijftien tot twintig patiënten met ernstige oogziekten ontmoet, van oncologische en neurologische tot diabetici. “Hoe kunnen twee balletjes die we in ons hoofd dragen duizend problemen hebben?” Afgestudeerde verpleegkundigen zijn de schakel tussen patiënten en artsen, zij staan altijd aan de zijde van de patiënt. “Als wij er niet waren, zouden er veel patiënten in de lucht hangen.”
Zij valt in de 40e salarisklasse, haar bruto salaris bedraagt 2581 euro. Hij krijgt 50 euro per maand voor het leiden van de afdeling. Ze regelt de schema’s van de verpleegsters, bestelt materialen, zorgt voor de apparatuurdiensten…“Soms worden ze blind en moeten we ze leren hoe ze een lepel moeten vasthouden.”
Hij draagt 938 euro bij aan sociale premies en inkomstenbelasting. “Het probleem is niet zozeer de belasting, maar de basis. Deze moet verhoogd worden, zodat verpleegkundigen hun beroep niet verlaten voor hetzelfde geld om de schappen in verschillende winkels of klinieken te vullen.”
De salarisklassen van Sloveense afgestudeerde verpleegkundigen variëren van de 32e (afgestudeerde verloskundige in een polikliniek) tot de 41e (de moeilijkste banen op de intensive care), d.w.z. van 1604,47 euro bruto tot 2283,67 euro bruto. Het is mogelijk om maximaal 10 salarisschalen vooruit te gaan. In Kroatië bedraagt het gemiddelde salaris van een afgestudeerde verpleegkundige 2436 euro bruto 1621 euro netto. In het ziekenhuis in Klagenfurt ligt het salaris van een gediplomeerde verpleegkundige gemiddeld tussen de 3300 en 4800 euro bruto.
Het uitbetaalde salaris is vrijwel gelijk aan het brutosalaris
Het salaris is beslist beter in Klagenfurt, zegt de gediplomeerde verpleegster Vesna Makaricdie Slovenië vier jaar geleden verliet. Daarvoor werkte ze aan de Ljubljana University of Applied Sciences. In Klagenfurt krijgt hij zelden minder betaald dan het brutosalaris, dat 3.440 euro bedraagt. In september ontving ze 3.464 euro met twee hele dagweekends en vijf nachtdiensten. “Als ik het vergelijk met Slovenië, en zelfs in Slovenië viel het mee, dan is het salaris nog hoger.” Haar salaris wordt verhoogd met weekendwerk, nacht- en extra diensten, en overuren. Hij krijgt nog een 13e en 14e salaris. De lunch wordt niet betaald, maar het vervoer wel, dat wordt aangegeven bij de belastingaangifte. Ze brachten haar 1.038 euro aan premies en inkomstenbelasting in rekening. Ook de arbeidsomstandigheden zijn beter. “Er is veel vrije tijd. Twee dagen werken, één nachtdienst en dan drie tot vier dagen vrij.”
En hoe ziet Andreja Marolt een beter loon in Oostenrijk? “Het is duidelijk dat de staat aanzienlijk goed voor het verplegend personeel heeft gezorgd, hen meer waardeert en hen beter betaalt.”
Een verpleegster in Kroatië, die anoniem wil blijven, krijgt na twintig jaar werken in een ziekenhuis bruto 2.700 euro, zo kregen we te horen van de Kroatische Kamer van Verpleegkundigen. Omdat hij in Zagreb werkt, wordt zijn salaris zwaarder belast dan in andere gemeenten. In Kroatië is de openbare gezondheidszorg, net als in ons land, gratis mits betaling van een aanvullende verzekering.
Zeven euro voor antibiotica in Oostenrijk
In Oostenrijk wordt de openbare gezondheidszorg ondanks verzekering betaald. Voor medicijnen op recept betalen ze zeven euro. ‘Ik lag vijf dagen in het ziekenhuis en kreeg een rekening tussen de 90 en 100 euro’ legt Vesna Makaric uit.
Waarom zijn de nettolonen in Kroatië en Oostenrijk hoger voor hetzelfde brutosalaris?
Als we uitgaan van ons gemiddelde brutosalaris van 2.380 euro voor alle drie de landen – Slovenië, Oostenrijk en Kroatië – zien we dat Oostenrijkers en Kroaten of een alleenstaande zonder kinderen met hetzelfde brutosalaris ontving een hoger nettosalaris dan in Slovenië. Hier ontvangen we netto 1528 euro, in Kroatië zou dat 100 euro meer zijn en in Oostenrijk een kleine 270 euro meer.
Hoe is dat mogelijk? De sociale premies zijn lager voor werknemers in Oostenrijk en Kroatië. In Oostenrijk bedraagt het premiepercentage voor sociale premies bijvoorbeeld 18 procent voor werknemers en 28 procent voor werkgevers. Hier is het andersom: werknemers betalen 22,1 procent, werkgevers minder: 16,1 procent. Daarom zijn de kosten van de Oostenrijkse werkgever 300 euro hoger.
Alleen Litouwen en Polen hebben hetzelfde systeem als Slovenië, alle andere landen hebben een hogere last voor werkgevers, legt de econoom uit Jože P. Damijan van de Faculteit der Economische Wetenschappen van Ljubljana. “Dit verschil deed zich voor aan het eind van de jaren negentig, toen de toenmalige regering probeerde de lasten voor exportgerichte bedrijven, vooral arbeidsintensieve bedrijven, te verlichten. Ze verlaagde hun premiepercentage van de toenmalige 22,1 procent naar slechts 16,1 procent. Het verschil blijft tot op de dag van vandaag bestaan. De regering, die toen beloofde de rente weer in te voeren of de tarieven gelijk te trekken, heeft dat niet gedaan.’ Volgens Damijan is iedereen in de regering deze belofte al vergeten. Het zou echter hogere nettobetalingen aan werknemers mogelijk maken.
Het verschil zit ook in de algemene uitkering: hier bedraagt deze 417 euro, in Kroatië 560 euro en in Oostenrijk 1068 euro. De inkomstenbelasting in Kroatië is ook afhankelijk van de gemeenten.
Een ander gemiddeld salaris betekent een andere belastingheffing
Het gemiddelde salaris is uiteraard per land verschillend, dus ook de salarislast verschilt tussen de drie landen. De lonen in Oostenrijk zijn hoger en ook zwaarder dan in ons land. In Kroatië hebben ze lagere lonen en minder belastingen, legt Damijan uit. Kroaten ontvingen in juli gemiddeld 1.130 euro netto, Slovenen bijna 380 euro meer. Een Oostenrijker heeft ruim 800 meer dan een Sloveen.
Zoals Damijan uitlegt, is de loondruk in Oostenrijk hoger, maar het hangt ervan af in welke belastingschijf je valt op basis van het gemiddelde salaris. “Als we kijken naar 67 procent van het gemiddelde salaris of het gemiddelde salaris in Oostenrijk, dan is hier de totale last van de inkomstenbelasting en sociale premies 10 procentpunten hoger dan in Slovenië. Bij hogere salarissen al op 167 procent van het gemiddelde salaris De situatie is omgekeerd, omdat Oostenrijk een sociaal plafond heeft. Ze betalen dus slechts bepaalde sociale bijdragen tot 155 procent van het gemiddelde salaris, en daarna zijn er geen aanvullende bijdragen meer.’
Kroatië heeft ook een sociaal plafond, maar dat is erg hoog: ruim 600 procent van het gemiddelde salaris. Zelfs in ons land overweegt vrijwel elke regering, behalve de huidige, dit in te voeren, legt Damijan uit. “Er worden berekeningen gemaakt, maar dan komen ze erachter dat dit een verlies van ongeveer 300 tot 350 miljoen euro op de begroting zou veroorzaken, dat de overheid zou moeten compenseren met andere belastingen. En dan komen we bij het kernprobleem in Slovenië, dat het Het is moeilijk om alternatieve belastingbronnen te vinden in andere landen; kapitaal en onroerend goed worden bijvoorbeeld zwaarder belast.” Om deze reden worden hoge salarissen hier zwaarder belast dan in de meeste Europese landen.
We hebben relatief hoge belastingen, hoewel we ons in de EU ergens middenin de belastingheffing bevinden, legt Damijan uit. Het specifieke van Slovenië is dat de meeste salarissen geconcentreerd zijn in het lagere deel van de inkomens; we hebben heel weinig hoge inkomens. Dat de inkomens van Oostenrijkers breder verdeeld zijn en het daarom gemakkelijker voor hen is om bepaalde hervormingen door te voeren, het is gemakkelijker om hogere lonen te belasten of een sociaal plafond in te voeren.
Oostenrijkse salarissen boven de 1.000 euro zijn niet onderworpen aan inkomstenbelasting
Oostenrijk kent volgens Damijan een systeem waarbij salarissen tot iets meer dan 1.000 euro per maand niet onderworpen zijn aan inkomstenbelasting. “Als je een jaarsalaris hebt van 12.800 euro, dan is dit salaris belastingvrij. Slovenië kent dit systeem niet en dan is dit een kernprobleem voor Slovenen die in Oostenrijk werkzaam zijn en grensarbeiders zijn die, omdat ze in Oostenrijk wonen Slovenië moet het verschil in inkomstenbelasting in Slovenië betalen, en dit treft hen aan het eind van het jaar altijd zwaar.” Concreet betekent dit: degenen die hier een minimumloon hebben, zouden in Oostenrijk niet met inkomstenbelasting worden belast.
Boštjančič: salarisverlaging in dit mandaat
Minister Klemen Boštjančič voorspelt dat de salarissen deze termijn zullen worden verlicht. Eind dit jaar weet het publiek hoe het moet, als de uitgangspunten bekend worden gemaakt. Voor het overige is de loonvrijstelling afhankelijk van de onroerendgoedbelasting. Hij verwacht weerstand, vooral van de rijksten. Hoe het wetgevingsproces zal verlopen wil hij niet voorspellen, omdat het een nogal breed sociaal en politiek compromis betreft. Het zou een belastingneutraal pakket zijn. “Hoeveel we er enerzijds ook mee zouden winnen op het gebied van de onroerendgoedbelasting, waar we een van de minst belaste landen in de EU zijn, we zouden het werk met hetzelfde bedrag verlichten.”
We vergeten dat belastingheffing rechten financiert; pensioenen, gezondheidszorg en sociale overdrachten, benadrukt de minister. “Ik geloof dat we allemaal een zo sociaal mogelijk land willen, een land dat voor alle inwoners zorgt. Aan de andere kant willen we allemaal geen belastingen betalen of zo laag mogelijk belastingen hebben. Je kunt niet gaan met de ander.”
Onroerendezaakbelasting: ‘Tot nu toe heeft geen enkele regering deze moed gehad’
Volgens Damijan is het hier het gemakkelijkst om het inkomen van mensen te belasten, omdat we daar gegevens over hebben. Omdat we te maken hebben met salariscompressie, worden vooral de lagere en middeninkomens altijd het meest belast. ‘Belastinghervorming zou vereisen dat we de vastgoedbelasting en de vermogensbelasting serieus nemen. Dat een regering in deze appel durft te bijten en het risico loopt daarvoor niet beloond te worden bij de verkiezingen, en geen enkele regering heeft deze moed de afgelopen vijftien jaar gehad. “ Hij voegt eraan toe dat dit een politiek probleem is in ons land.
Het probleem zou bij de implementatie liggen. “Ik ken veel huishoudens waar familieleden op verschillende locaties inchecken om te bewijzen dat ze in dat pand wonen. De overheid zou dat kunnen controleren om te zien wat het elektriciteitsverbruik in die panden is en om te zien of er echt iemand woont. Als het leeg staat. , zou de overheid die eigendommen belasten.”
Hoe reageert econoom Damijan op de introductie van onroerendgoedbelasting in Kroatië vanaf volgend jaar? Hij zegt dat meer dan 70, 75 procent van het onroerend goed eigendom is van gezinnen en huishoudens. Deze panden worden relatief weinig verhuurd en worden niet gebruikt om extra inkomsten te genereren. In Kroatië, waar het een meer toeristisch georiënteerd land is, beschikken huishoudens en individuen over meer onroerend goed, waarvan zij een deel verhuren. Daarom kan Kroatië het zich veroorloven om belasting te heffen op dit extra onroerend goed, dat later wordt verhuurd.
Zullen we de lonen nog meer belasten?
Econoom Jože P. Damijan verwacht dat de lonen nog verder onder druk zullen komen te staan als gevolg van de steeds stijgende kosten van gezondheidszorg en pensioenen. En de hamvraag: worden we vergelijkbaar met andere Europese landen en belasten we onroerend goed?
